کوردی بخوێنین ١
10,000 تومان
زنجیرە کتێبی «کوردی بخوێنین» لە بنەڕەتدا بۆ فێربوونی نووسین و خوێندنەوەی زمانی کوردی لە قۆناغی سەرەتایی و بۆ ئەو خوێندکارانە داڕێژراوە کە لەگەڵ ئەلفوبێی فارسی ئاشنایەتییان هەیە. لە ئێستادا کە فێرکاریی زمانی کوردی گەشەیەکی زیاتری بە خۆیەوە بینیوە و هەوڵ دەدرێ بەرەو خوێندن بە زمانی کوردی هەنگاو بنێین، پێویستیی کتێبێکی هاوشێوە زیاتر هەست پێ دەکرێ. ئامانج لەم زنجیرە سێ کتێبییە ئەوەیە کە خوێندکار لە پۆلی سێ یان چواری خوێندنی قۆناغی سەرەتاییەوە، هاوکات لەگەڵ درێژەدان بە خوێندن بە زمانی فارسی، فێری خوێندن و نووسین بە زمانی دایکیی خۆی ببێ و لە کۆتایی پۆلی شەشەمدا بتوانێ لە ئاستێکی باشدا بە کاری بهێنێت.
2 لە ئەمباردایە
| کێش | 150 g |
|---|---|
| جۆری بڵاوکراوە | چاپکراو |
| جۆر | کتێب |
| ژمارە لاپەڕە | ٤٥ |
| نووسەر | کۆمەڵێک نووسەر |
| بوار | فێرکاریی کوردی, منداڵان |
| ISBN | 978-600-7748-96-1 |
| چاپەمەنی | مانگ |
بەرهەمی پەیوەندیدار
-
دیوانی نالی
40,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
نالی؛ ناوی خدر و كوڕی ئه‌حمه‌دی شاوه‌یسی ئالی به‌گی مكایه‌لییه. ساڵی 1800 له گوندی «خاك و خۆڵ» له ده‌شتی شاره‌زوور هاتۆ‌ته دنیاوه. بۆ خوێندن زۆربه‌ی شاره‌کانی وه‌ک سنه و سابڵاخ و زه‌ردیاوای قه‌ره‌داغ و هه‌ڵه‌بجه و سلێمانی گه‌ڕاوه و دواپله‌ی خوێندنی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی بڕیوه و ئیجازه‌ی مه‌لایه‌تی وه‌رگرتووه. زۆرتری ده‌وره‌ی خوێندنی له خانه‌قای مه‌ولانا خالیدی نه‌قشبه‌ندی له سلێمانی تێپه‌ڕ کردووه. سه‌رچاوه‌ی شیعر‌ـ‌وتن و ئیلهاماتی، “حه‌بیبه” ناوێک بووه که دواتر بووه‌ته هاوسه‌ری ژیانی.
له ساڵی 1830 ده‌چێ بۆ حه‌ج و دواتریش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ شام. دوای ئه‌وه‌ی له 1834دا شێعره به‌ناوبانگه‌که‌ی “شاره‌زوور” بۆ “سالم” ده‌نووسێ و وه‌ڵامی “سالم” ده‌بیستێ، ڕوو ده‌کاته ئه‌سته‌مبووڵ. به ژیانی خه‌رقه‌پۆشییه‌وه ڕای‌ئه‌بوێرێ تا له ساڵی 1856 هه‌ر له‌وێ کۆچی دوایی ده‌کات و له گۆڕستانی “ئه‌با ئه‌یووب ئه‌نساری”دا ده‌نێژرێ.
ئەو لایه‌نانه‌ی که له شێعری نالیدا به‌ر چاو ده‌که‌ون، ئەمانەن: دڵداری، وەسف، نزا و پاڕانەوە له خودا، بیری وڵات و… تاد.
نالی له بواری شێعری دڵداریدا زه‌وقێکی بێ هاوتای هه‌یه و به ترۆپکی ئه‌و چه‌شنه شێعره له ناو ئه‌ده‌بی کلاسیکی کوردیدا دێته ئه‌ژمار. -
دیوانی حاجی قادری کۆیی
33,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
حاجی قادری کۆیی لە ساڵی 1816 لە کۆیە لە دایک بووە. لە مزگەوتی موفتی کۆیە دەستی كردووه به خوێندن. هەر لە منداڵییەوە دایک و باوکی نەماون و مەلای ئەحمەدی خاڵۆزای بەخێوی کردووە. حاجی قادر حەجی نەکردووە، وشەی حاجی بە مانای ئەوەیە کە لە مانگی حاجیان لە دایک بووە و ھەر لە منداڵییەوە حاجی قادریان پێ گوتووە. بۆ درێژەدان بە خوێندن ڕێی سەردەشت و سابڵاغ و شنۆ دەگرێتە بەر. لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، ئیجازەی مەلایەتی وەردەگرێ و دواتر دەگەڕێتەوە کۆیە. پاش ماوەیەک ژیان بەسەر بردن لە زێدی خۆی، هەست بە کەمتەرخەمی خەڵکی نیسبەت بە خەمخۆرانی وڵاتەکەی دەکات و کۆیە بەجێ دەهێڵێت و ڕوو لە ئیستانبووڵ دەکات. لەوێ لەگەڵ بنەماڵەی بەدرخانییەکان ئاشنا دەبێت و دەبێتە مامۆستای تایبەتی منداڵانی ئەم بنەماڵەیە. هەروەها لەگەڵ کەیفی جوانڕۆیی دەبنە هاوڕێ و لە پاش مەرگی کەیفی، بە قەسیدەیەک دەیلاوێنێتەوە. حاجی بەر لە چوونی بۆ غوربەت، شێعری نەتەوەیی و کۆمەڵایەتی دانەناوە و زۆربەی شێعرەکانی تا ئەودەمە، دڵداری بوون. تا کۆتایی ژیانی ژنی نەهێناوە و بێ ماڵ و منداڵ ماوەتەوە. لە ساڵی ١٨٩٧ پاش ٧٣ ساڵ تەمەن، لە شاری ئەستەنبووڵ کۆچی دوایی دەکات و لە بەری «ئوسکودار» لە گۆڕستانی «قەره‌ج ئەحمەد»، ئەسپەردەی خاک دەکرێت.
-
هیچ دۆستێک جگە لە چیاکان
50,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
پاش هەڵسەنگاندنەوە لەگەڵ وەرگێڕانی ئینگلیزی و دەقی فارسییەکەیدا بە دڵنیاییەوە ڕایدەگەینین کە دەقاودەقی وەرگێڕانە ئینگلیزییەکەیەتی و دەقێکی بێخەوشە و بێداخستن و بەپێز و بەچێژ لە د.ئەحمەدزادەی ئازیزە.
-
ئەفسانەی چیای ئاگری
15,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
هەموو ساڵێ، کە بەهار بە تارای گوڵاڵان دەخەمڵێ، دنیا وە گوڕوگاڵان دەکەوێ، شوانەکانی چیای ئاگری لە هەر چوار کەنارەوە دێن، کەپەنەکەکانیان لە سەر خۆڵە مس‌ڕەنگەکەی گۆلی کووپە ڕادەخەن و لە سەری دادەنیشن.
لەگەڵ سوورایی ئاسۆدا بلوێرەکانیان لە بەر پشتێنەکانیان دەردێنن، تووڕەیی ئاگری دەژەنن، سەودا و ئەوینی ئاگری لێ دەدەن، تا ڕۆژ ئاوا دەبێ، جا هەنگێ مەلێکی سپی… -
درایڤر و کورد
20,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
ئەم وتارانە، لە گۆڤاری ئەنجومەنی پادشاهی ئاسیایی و بولتەنی قوتابخانەی توێژینەوە ڕۆژهەڵاتی و ئەفریقییەکانی سەر بە زانستگەی لەندن-سواس ، و گۆڤاری پێداچوونەوەی ئاسیایی وەرگیراون و ڕاستەوخۆ کراونەتە کوردی.
نووسەری وتارەکان، «گۆدفری ڕۆللیس درایڤر» (۱۹۷٥-۱۸۹۲)، مامۆستای پێشووی مێژوو لە زانستگەی «مەگدێیلن» لە شاری ئۆکسفۆردی بریتانیا و پسپۆڕی پایەبەرزی زمانی عیبڕی و یاسای بابیلی بووە، زمانی عەرەبی زانیوە و لای وابووە گەلێک وشەی نەزانراوی تەوڕات، لە ڕێگەی زمانی عەرەبییەوە دەدۆزرێنەوە.
«درایڤر» هەروەها زانایەکی دەگمەنی ڕۆژئاوایە، کە لە سەرەتاکانی سەدەی بیستەمدا مێژوو و ئایینی کوردی خستووەتە بەر توێژینەوە و بە شێوازێکی بابەتیانە لە بواری جۆربەجۆری کۆمەڵایەتی، فەرهەنگی، مێژوویی گەلی کوردی کۆلیوەتەوە. وەک ئەفسەرێکی سوپای بریتانیش پێوەندی لەگەڵ کاربەدەستانی «انتداب»ی عێراقیدا هەبووە.
«به‌شێک له پێشه‌کی وه‌رگێڕ» -
حاجی قادری کۆیی
100,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
لەو باوەڕەدام تا ئێستا دیراسەیەکی ئەوتۆ لەبارەی فەلسەفە و خەبات و ژیانی حاجی قادر بڵاو نەکراوەتەوە لە قووڵی و فرەوانیدا بگا بە ڕادەی گرینگی و پێویستی مەوزووع. تا ئەوەی لە سنووری ئاسۆی ڕۆشنبیری ئێستاکەی کوردەواریش دێتە بەرچاوم هیچ عەلامەتێکی لێوە دیار نییە موژدەی دیراسەیێکی لایەق بە حاجی ڕاگەیەنێ.
بێگومان هاندەرێکی یەکجار بەهێز، کە پاڵی پێوە ناوم جورئەت بدەم بەر خۆم تا شەرمم لە حآجی بشکێنم و گوزارشتی ژیانی بگێڕمەوە، ترسی لە ناوچوونی یەکجارەکی ئەو ڕاستییانە بوو کە من لەبارەی حاجییەوە دەیزانم و دەبینم لەگەڵ ڕەوتی زەمانە یەک یەک دەکوژێنەوە و چرای تازەی دروستکراو لە شوێنیان هەڵدەکرێ.
من لەلای خۆمەوە، بە پێی توانین، چی بۆم ساغ دەبێتەوە دەربارەی حاجی و ژیان و شەخسییەت و ئەدەبی لەگەڵ بەڵگەی ماددی و زیهنی کە لە دەستمدا بێ بە تۆمارخانەی مێژووی ڕادەگەیەنم.
(بەشێک لە پێشەکی کتێبەکە) -
گوڵی شۆڕان
30,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
لاس، کوڕە گەورەی وسووئاغا، دوای پازدە ساڵ و لە ساڵ‌ڕۆژی مەرگی خۆیدا گەڕایەوە. لە دەشتی قایبەرد لە کاتێکدا هیچی وای بۆ شار نەمابوو، سێبەرەکەی لە پێش خۆیەوە دەکشا و لە لێڵایی سەرەتای شەودا ون دەبوو. لە قەراغ چۆم و لە نێو قۆرغە چنار و بییەکەدا ئەوەندە پەلەی بوو قڕەقڕی قرپۆک و خشەخشی گەڵا و لق‌وپۆپە وشکەڵەکان چێژیان نەدەدایە. بە ترسەوە لە بەردەبازەکان پەڕییەوە و هەنگاوەکانی بە باریکەڕێیەک سپارد کە لە پشت ساڵەهاوە بە چاوی هەست دەیبینی. نەیدەزانی ئەو ڕێیە لە بەر قەسابخانەیەکی تازسازەوە ڕەت دەبێ.
-
دیوانی مەحوی
60,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
مەحوی؛ ناوی مەلا محەمەد و کوڕی مەلا عوسمانی باڵخییە. ساڵی ١٨٣٦ لە شاری سلێمانی له دایک بووە. حەوت ساڵان بووە خراوەتە بەر خوێندن. بۆ خوێندن چۆتە سنە و سابڵاغ. پاشان گەڕاوەتەوە سلێمانی و ئەوسا چووە بۆ بەغدا و ئیجازەی مەلایەتی لەوێ لە لای موفتی زەهاوی وەرگرتووە. ساڵی ١٨٦٢ گەڕاوەتەوە سلێمانی و بووە بە ئەندامی دادگا. ساڵی ١٨٦٨ بە هۆی کۆچی دوایی باوکییەوە دەستی لە کاری میری کێشاوەتەوە و بووتەوە بە مەلا. ساڵی ١٨٨٣ چووە بۆ حەج و لەوێوە چوووە بۆ ئەستەمبووڵ و لە ڕێگای پیاوماقووڵانی کوردەوە چاوی بە سوڵتان عەبدولحەمیدی عوسمانی کەوتووە. سوڵتان ڕێزێکی زۆری لێ دەگرێ و فەرمانی داوە خانەقایەکیان لە سلێمانی بۆ کردۆتەوە کە ئێستا بە «خانەقای مەحوی» بەناوبانگە. مەعاشێکیشی بە ناوی خزمەت کردنی هەژارانەوە بۆ بڕیوەتەوە. کە گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی تا مردنی لە تەشرینی یەکەمی ١٩٠٦دا هەر خەریکی دەرس وتنەوە بووە و لە یەکێ لە ژوورەکانی خانەقاکەی خۆیدا بە خاک سپێردراوە. زۆربەی شێعرەکانی حەزرەتی مەحوی ئاوێتەی عیرفان و فەلسەفەن و گەلێک وێنا و خەیاڵی ورد و ناسکیان تێدا بەکار هاتووە و زیاتر لە دوو قاڵبی غەزەل و قەسیدەدا هۆنراونەتەوە.
-
شانامه‌ی کوردی ـ به‌رگی یه‌که‌م: ڕووسه‌م و زووراو
40,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
شانامەی کوردی یەکێکە لە چیرۆکە حەماسییەکانی زمان و ئه‌ده‌بیاتی کوردی و بە پێی لێکۆڵینەوەی بێھرووز چەمەن‌ئارا ئەو چیرۆکە حەماسییە پێکھاتەیەکی سەربەخۆی ھەیە و لە بنەڕەتدا پێوەندی نییە بە شانامەی فارسییەوە. ئەم ساغکردنەوەیە نامەی دکتۆرای بەڕێز چەمەن‌ئارایە و بڕیارە وەک یەکێک لە وانەکانی خوێندکارانی بەشی زمانی کوردی لە زانکۆی سنە بخوێندرێت.
ھەروەھا ئەم کتێبە بەرگی یەکەمی شانامەی کوردییە و کاک بێھرووز بڕیارە لە داھاتوودا بەرگەکانی دیکەی ئەم چیرۆکە ئامادە و پێشکەشی خوێندکاران و توێژەرانی تامەزرۆی ئەدەبیاتی کۆنی کوردی بکات.
لێدوانەکان
هێشتا لێدوانێک نەنووسراوە.