دیوانی موفتی پێنجوێنی
40,000 تومان
موفتی پێنجوێنی نازناوی «مه‌لا عه‌بدوڵڵای تووتنچی»یه که له ساڵی ١٨٨١ له پێنجوێن لە دایك بووه. بە هۆی شێعرە نیشتمانی و نەتەوەیی و کۆمەڵایەتییەکانییەوە زیاتر ناسراوە. یه‌كێكه له‌و كه‌سایه‌تیانه‌یه که خه‌ڵكی بۆ ناردنی منداڵەکانیان به تایبه‌تی كچان، بۆ فێرگه هان داوه. فێرگە، مافی ژن، بژیو په‌یدا کردن بە ڕەنجی شان، گرینگی زانست و پیشه‌سازی، دەمامک داماڵین لە ڕوخساری ڕیاکاران، پەردە هەڵدانەوە لەسەر ئاکاری دزێوی شێخ و مەلا و حاجییەکانی ئەو سه‌رده‌م، بەرەوڕوو بوونەوە لەگەڵ گەلێک چەمک و باوەڕی خورافی ئایینی و هەروەها پەرەپێدانی نیشتمانپەروەری و وڵاتپارێزی و خەڵك و خوداویستی ڕاسته‌قینه، سەرناوی ئەو بابەتانەن کە موفتی لەسەریان وه‌ستاوه‌ته‌وه. بۆ ورووژاندنی ئەم بابه‌تانەش زیاتر لە سێ قاڵبی غەزەل و مەسنەوی و چوارینه کەڵکی وەرگرتووە. زمانی شێعرەکانی سادە و خۆش و خۆماڵین بە چەشنێک کە خەڵکی ئاسایی بە ئاسانی لێی تێدەگەن و ئەوەش دەگەڕێتەوە سەر ڕێباز و هەڵوێستی ڕووناکبیرانەی موفتی لەمەڕ کۆمەڵگاوە.
ئەم مامۆستا گەورە و پایەبەرزەی ڕێگای مرۆڤدۆستی و ڕۆشنگەری لە ١٥ حوزەیرانی ساڵی ١٩٥٢ لە پێنجوێن کۆچی دوایی دەکات و هەر لەو شارە لە گۆڕستانی حاجی شێخ بە خاک دەسپێردرێت.
2 لە ئەمباردایە
| کێش | 400 g |
|---|---|
| جۆری بڵاوکراوە | چاپکراو |
| جۆر | کتێب |
| ژمارە لاپەڕە | ٢٣٧ |
| نووسەر | موفتی پێنجوێنی |
| بوار | دیوانی شیعر, وێژە و ئەدەبیات |
| ISBN | 978-600-8912-24-8 |
| چاپەمەنی | مانگ |
بەرهەمی پەیوەندیدار
-
-
دواشه‌وی دابه‌زینی عیسا
40,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
لە ڕاھی ئەو ئاسمانەی خۆشت دەوێت پێ مەخەرە سەر پلەی یەکەمی پەیژەکەت.. تۆ بۆ ئەوە نەھاتبوویت… نا… عیسای برام… نا… نە بگری و نە ئاوڕی ماڵئاوایی بدەوە… دەزانم چەندە نائومێد و دۆڕاو و تووڕەی لە دونیا و بنیادەمەکانی، گەر نیازتە لەم تۆفانەدا تەنیا بەجێمان بێڵیت؟ ئەوەیان لە خوڵقی پێغەمبەرانەت ناوەشێتەوە… تێ دەگەم… رازی دڵت دەخوێنمەوە کە پەلەتە تا کازیوەی نەداوە سەرکەویت و بەڵکو تکامان بۆ بکەیت تۆفانەکە بخەوێنیت و نغرۆ نەبین… نا… دیارە گوێم لێ ناگریت و نیازێکی دیکەت لە دڵدایە کە ھەر خۆت و ئاسمان دەیزانن… وەک پڵنگێکی بریندار بەسەر پەیژەکەدا پلەکان دەبڕیت… تا تەواو لە چاوانم ون نەبوویت.. بەرلەوەی بگەم بە شوێنی بەتاڵ دەنێو تابلۆکەدا و خاڵی لە تۆ، بە خۆم و خاچەوە، ناچارم لە خەو بێدارت بکەمەوە چونکە ھەرگیز ڕەوا نییە لێرەدا کۆتایی بێت، کۆتاییەک کە من دەزانم شایەستەم.. بەرگەی دەگرم.. بەڵام کەس ئەم تابلۆیە ھەڵناواسێت و سەیری ناکات..
-
-
مەکەنزی و کورد
12,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
ناوی مەکەنزی وەک پسپۆڕی زمان و ئەدەبی کوردی لە پەنجاکانی سەدەی بیستەمدا بڵاو بووەوە و تا سەرەتای هەشتاکان ئەم ناوە لە ئەورووپا و بەتایبەت لە بریتانیا هاوڕێ بوو لەگەڵ چەمکی کوردناسی و توێژینەوە لە زمان و ئەدەبی کوردی.
مەکەنزی بۆ کۆمەڵانی کورد، بە تایبەت، کاتێ ناسرا کە مامۆستای نەمر تەوفیق وەهبی چووە شەڕە جەنگی و بە نووسینی وتاری «دوو تەقەلای بەسوود»، هەوڵی دا بەرپەرچی بۆچوونەکەی بداتەوە کە لەگەڵ باوەڕی باوی کورداندا یەکی نەدەگرتەوە و یەکبوونی زمانی کوردی و مادی نەدەسەلماند.
«به‌شێک له پێشه‌کی وه‌رگێڕ» -
-
دیوانی حاجی قادری کۆیی
33,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
حاجی قادری کۆیی لە ساڵی 1816 لە کۆیە لە دایک بووە. لە مزگەوتی موفتی کۆیە دەستی كردووه به خوێندن. هەر لە منداڵییەوە دایک و باوکی نەماون و مەلای ئەحمەدی خاڵۆزای بەخێوی کردووە. حاجی قادر حەجی نەکردووە، وشەی حاجی بە مانای ئەوەیە کە لە مانگی حاجیان لە دایک بووە و ھەر لە منداڵییەوە حاجی قادریان پێ گوتووە. بۆ درێژەدان بە خوێندن ڕێی سەردەشت و سابڵاغ و شنۆ دەگرێتە بەر. لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، ئیجازەی مەلایەتی وەردەگرێ و دواتر دەگەڕێتەوە کۆیە. پاش ماوەیەک ژیان بەسەر بردن لە زێدی خۆی، هەست بە کەمتەرخەمی خەڵکی نیسبەت بە خەمخۆرانی وڵاتەکەی دەکات و کۆیە بەجێ دەهێڵێت و ڕوو لە ئیستانبووڵ دەکات. لەوێ لەگەڵ بنەماڵەی بەدرخانییەکان ئاشنا دەبێت و دەبێتە مامۆستای تایبەتی منداڵانی ئەم بنەماڵەیە. هەروەها لەگەڵ کەیفی جوانڕۆیی دەبنە هاوڕێ و لە پاش مەرگی کەیفی، بە قەسیدەیەک دەیلاوێنێتەوە. حاجی بەر لە چوونی بۆ غوربەت، شێعری نەتەوەیی و کۆمەڵایەتی دانەناوە و زۆربەی شێعرەکانی تا ئەودەمە، دڵداری بوون. تا کۆتایی ژیانی ژنی نەهێناوە و بێ ماڵ و منداڵ ماوەتەوە. لە ساڵی ١٨٩٧ پاش ٧٣ ساڵ تەمەن، لە شاری ئەستەنبووڵ کۆچی دوایی دەکات و لە بەری «ئوسکودار» لە گۆڕستانی «قەره‌ج ئەحمەد»، ئەسپەردەی خاک دەکرێت.
-
دیوانی مەحوی
60,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
مەحوی؛ ناوی مەلا محەمەد و کوڕی مەلا عوسمانی باڵخییە. ساڵی ١٨٣٦ لە شاری سلێمانی له دایک بووە. حەوت ساڵان بووە خراوەتە بەر خوێندن. بۆ خوێندن چۆتە سنە و سابڵاغ. پاشان گەڕاوەتەوە سلێمانی و ئەوسا چووە بۆ بەغدا و ئیجازەی مەلایەتی لەوێ لە لای موفتی زەهاوی وەرگرتووە. ساڵی ١٨٦٢ گەڕاوەتەوە سلێمانی و بووە بە ئەندامی دادگا. ساڵی ١٨٦٨ بە هۆی کۆچی دوایی باوکییەوە دەستی لە کاری میری کێشاوەتەوە و بووتەوە بە مەلا. ساڵی ١٨٨٣ چووە بۆ حەج و لەوێوە چوووە بۆ ئەستەمبووڵ و لە ڕێگای پیاوماقووڵانی کوردەوە چاوی بە سوڵتان عەبدولحەمیدی عوسمانی کەوتووە. سوڵتان ڕێزێکی زۆری لێ دەگرێ و فەرمانی داوە خانەقایەکیان لە سلێمانی بۆ کردۆتەوە کە ئێستا بە «خانەقای مەحوی» بەناوبانگە. مەعاشێکیشی بە ناوی خزمەت کردنی هەژارانەوە بۆ بڕیوەتەوە. کە گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی تا مردنی لە تەشرینی یەکەمی ١٩٠٦دا هەر خەریکی دەرس وتنەوە بووە و لە یەکێ لە ژوورەکانی خانەقاکەی خۆیدا بە خاک سپێردراوە. زۆربەی شێعرەکانی حەزرەتی مەحوی ئاوێتەی عیرفان و فەلسەفەن و گەلێک وێنا و خەیاڵی ورد و ناسکیان تێدا بەکار هاتووە و زیاتر لە دوو قاڵبی غەزەل و قەسیدەدا هۆنراونەتەوە.
-
تەمی سەر خەرەند
30,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
ئەو هەموو شارانەی پڕن له دز و چەتە و پیاوکوژ و جوامێر، ئەو هەموو عاشقانەی دەمرن و ناگەن بە وەسڵی یار… ئەو ئەژدیهایانەی بەری ڕووباریان دەگرت و… ئەو هەموو سیمرخەی بەسەر شاراندا دەیان گەڕاندم… ئەو هەموو ساڵ و ڕۆژ و مانگانه… ئەو هەموو کەلاوە و کۆشکانه… من دەمزانی سینەی نەنکم گەلێ لەوە تەنگتره جێی ئەو هەموو مەملەکەتانەی تیا ببێتەوە… هەر بۆیه ئەوەنده گران بەسەر سەرمەوەیه… وەها گەمارۆی باڵا ساوا و کوڵەکەمی دا که ئیدی تەواو… من هیچم نەدەدی… هیچم نەدەبیست… هاژەهاژی چەمەکەی ناو خەرەندیش له هەردوو گوێمدا دەمرد و… دەخنکا… خۆیشم بەده‌م قوڵپی هەنسکەوە هەناسه بە هەناسه… دەخنکام و… لە ناو تەمدا بزر دەبووم…!
-
تەنگانە
16,000 تومانبەردەستبوون: لە ئەمباردایەتەواو بووە
ورمزخانی عێلبەگی ئەگەر بیزانیایە ئەو پەیکەرە بچکۆلە قوڕقوشمه، کەی و چۆن کراوتە گەردنی، گوێی بە زریزە ئاڵتوونەکەی نەدەدا، دەیپساند و بە ڕقەوە سەیرێکی دەکرد و دوور لە چاوی خێڵەکەی، بەودیو یاڵەکەدا فڕێی دەدایە دۆڵەکەوه؛ تا ڕۆژێک لە ڕۆژان کەس سۆراخی نەکا. ئەگەر دایکی، بیبی نێرگسی ڕەحمەتی بمایه، ڕەنگە ڕۆژیک لەو ڕۆژانەی کە ورمز بەسەر غوڵام سەردار، فەرماندەی لەشکری شای لە شان و شکۆ کەوتوودا دەینەڕاند و دەیگوت: «بە شا بڵێ، من، ورمزخانی عێلبەگی، کوڕی ئیمام قولیخانی کۆگیلۆ، لەو کاتەوە لە داوێنی دایکم بەر بوومەتەوە نەمزانیوە ترس چییه.»
لێدوانەکان
هێشتا لێدوانێک نەنووسراوە.